SDE Akademi & YTB paydaşlığında, bu yıl ikincisi düzenlenen, Uluslararası Diplomasi Okulunun 31 ülkeden 60 katılımcısıyla buluşan; Pakistan Ankara Büyükelçisi Muhammed Syrus Sajjad Qazi, "Pakistan Açısından Afganistsan Muammasını" anlattı. 

Afganistan’da Barışa Yatırım Yapılmadı

“Pakistan Afganistan sınır ülkeleri. Zorlu bir araziye sahip ülkeler. Pakistan ve Afganistan ikiz gibi. Bir ülke istikrarsızsa diğer ülke de istikrarsız oluyor maalesef. Sovyetler işgalinden sonra Afganistan’da durum kötüleşti. Sovyetler’den sonra da ABD işgali yaşandı. Afganistan’da yıllardır barışa yatırım yapılmadı.”

Afganistan’da Taliban Dönemi

“ABD Afganistan’dan çekilmesinin ardından Taliban yönetime geçti. Pakistan her zaman Taliban’ın dışlanmaması gerektiğini, güçlendirilmesi gerektiğini, batılı ülkelerin toplantılarına çağrılması gerektiğini söyledi. Ama Taliban maalesef görmezden gelindi.”

Afganistan’da Son 20 yılda Ne Oldu?

“ABD savunma alanında 850 milyar dolar harcadı bu savaşta. En az 60 bin sivil öldü 57 bin kişi yaralandı 2001’den bu yana. Ve başarılı olamadı sonuçta. Afganistan’dan çekilince Taliban’ın yerine geçeceğini biliyordu. ABD, kuvvetlerinin çekilmesinin ardından yaptırım gücünü de kaybetti.”

ABD Afganistan’da Neden Başarısız Oldu?

“Taliban, 11 gün içinde ülkeyi ele geçirdi. Peki ABD’nin bu başarısızlığının nedeni neydi? ABD’nin belli bir hedefi yoktu. Önce hedef, El Kaide’yi yok etmekti. Sonra Taliban’ı yok etmek, sonra Afgan güçlerini eğitmek vs. ABD durmadan hedef değiştirdi.”

İki Yol Var: Ya Barış, Ya İç Savaş!

“Zorlu bir yol alacağız artık. Yol ayrımındayız. Ya barışa gidecek durum ya da iç savaşa gidilecek. Silahlanma, savaş Afgan halkına da bölge halkına da dünya halkına da hizmet etmez. Şu soruyu sormalıyız: Bizlerin en büyük korkusu Taliban mı yoksa Afgan halkının batması mı? Afgan halkının batması bizi korkutmalı. Önemli olan Afganistan’da halkın insani durumunun iyileştirilmesi. İnsani yardımların önü açılmalı, hızlandırılmalı. Ekonomi planının yapılması lazım. O kadar para savaş için harcandı. Barış için de o paranın yüzde 1’i bile olsa harcanmalı.”

“Bir Adım Atalım Taliban’a”

“Bir adım atalım Taliban’a doğru, onlar da bize bir adım atsın. Biz geçinmenin yolunu bulmalıyız. Onların sınırlarını tanıyarak, Taliban’ı tanıyarak en azından Afgan halkının perişanlığını ortadan kaldırabiliriz. Bizim beklentilerimiz batı ile aynı aslında bizler de ‘kadın hakları diyoruz’ ‘terörden uzak durulmalı’ diyoruz. Ama şöyle Afganistan standartlarında bunları değerlendirmeliyiz. Afganistan bir batı ülkesi olamaz, bir İsveç olmasını bekleyemeyiz. Sadece bir entegrasyon içinde olmalarını istiyoruz. Biz Afganistan’la sınır ülkesiyiz. Afganistan’da ne hükümet olursa olsun, eğer Pakistan’a dostane ise biz onunla işbirliği yapar, çalışırız… Dünya tarihinde bir süper güç, bir örgüte yenilmiştir. Biz mi yaptık? Taliban kazandı çünkü; Afgan ordusu karşı koymadı. 83 milyar dolarlık bir para harcandı o ordu için. Ama Taliban’a karşı hiçbir şey yapmadılar. Pakistan Taliban’a ne yardımı yapacak. ABD’nin Afganistan ordusuna yaptığından daha çok mu yardım yapacak Taliban’a? Yok böyle bir şey. Biz yardımda falan bulunmadık.”